Beheersing
In het kader van de doorontwikkeling Horizontaal Toezicht hebben we gedurende 2023 een steekproef uitgevoerd op de belastinginstrumenten omzetbelasting en loonheffingen. Wij zijn trots op het feit dat wij naar aanleiding hiervan eind 2023 een vernieuwd convenant Horizontaal Toezicht hebben gesloten met de Belastingdienst. Deze is geldig voor een periode van drie jaar.
Voor de beheersing van belangrijke (financiële) bedrijfsprocessen en risico's maken we gebruik van een internal control framework en tax control framework. Hiermee is de beheersing geformaliseerd en de betrouwbaarheid van de financiële informatievoorziening en verantwoording verhoogd. Om inzicht te verschaffen in de effectiviteit van de control frameworks beoordelen we periodiek, middels interne monitoring, of deze frameworks in opzet, bestaan en werking functioneren. Naast de interne monitoringwerkzaamheden voeren externe partijen periodiek scans uit. Ons directieteam monitort periodiek de voortgang van geconstateerde bevindingen middels de tertiaalrapportage.
De monitoring 2023 is uitgevoerd in het eerste tertiaal van 2024. Gedurende het eerste tertiaal van 2023 heeft interne monitoring van de onderdelen P&O, loonheffingen, OVCP en fraudebeheersing plaatsgevonden. De bevindingen zijn gedeeld met het directieteam en de auditcommissie. Het laatste tertiaal 2024 is een start gemaakt met de steekproef op de belastinginstrumenten over 2024.
Daarnaast hebben we meerdere interne controles uitgevoerd. Onder meer binnen Techniek worden periodiek audits uitgevoerd voor de ISO-certificering. In 2024 zijn de risico-inventarisatie en evaluaties (RI&E’s) van Exploitatie herzien.
Externe audits
Naast de interne beheersingsmechanismen hebben ook externe audits plaatsgevonden, zowel periodieke audits als audits op ad-hoc basis. In juni 2024 heeft een (her)certificeringsaudit plaatsgevonden voor de certificeringen van de ISO 9001 en ISO 55001 normen. Beide certificaten zijn toegekend en de verbeterkansen worden opgepakt. Zowel de Milieudienst Rijnmond als de Inspectie Leefomgeving en Transport hebben in 2024 inspecties uitgevoerd. De geconstateerde tekortkomingen uit deze inspecties worden opgepakt.
Voor OV-betalen heeft de RET in 2024 de Payment Card Industry audit op de Data Security Standard goed doorstaan. Voor 2025 hebben wij de vereiste certificering om OV-betalen aan te mogen bieden ontvangen.
Internal audit
Onze internal auditfunctie richt zich op interne beheersingsgebieden waar de organisatie belangrijke risico’s loopt. Afhankelijk van de behoefte van het directieteam, verschaft internal audit het directieteam van de RET aanvullende zekerheid ten aanzien van de beheersing van deze risico's of richt zij zich op het verstrekken van meer inzicht in het aanwezige verbeterpotentieel. Dit gebeurt door op een systematische wijze organisatie-brede, onafhankelijke en objectieve internal audits (onderzoeken) uit te voeren. De uitkomsten van de audits helpen om processen en werkwijzen te evalueren, zodat ons management waar nodig verbeteringen kan doorvoeren.
In 2024 zijn onderzoeken uitgevoerd die onder meer waren gericht op de naleving van de Wet Politiegegevens, de programma’s Vernieuwing Bedrijfsvoering, OV Pay, Cybersecurity en IT Backbone. Ons management formuleert acties naar aanleiding van de bij audits geconstateerde risico’s. Deze acties dragen bij aan betere beheersing van onze bedrijfsprocessen.
Integriteitsbeleid en klokkenluidersregeling
Het afgelopen jaar zijn zowel de meldprocedure als het onderzoeksprotocol in samenwerking met de ondernemingsraad verder uitgewerkt. Dit is een zorgvuldig proces geweest waarbij bewust gekozen is voor een duidelijke en toegankelijke vorm. Naast verplichtingen die de wet bescherming klokkenluiders voorschrijft, heeft ook de casuïstiek van het afgelopen jaar invloed gehad op de ontwikkeling en inhoud van deze documenten. De verwachting is dat deze documenten in 2025 op korte termijn definitief vastgesteld worden. Medewerkers zullen worden geïnformeerd over en meegenomen in de nieuwe werkwijze. De wet bescherming klokkenluiders heeft mede richting gegeven aan het verder vormgeven van beleid dat onderdeel uitmaakt van een integere werkomgeving.
Voor een goede ‘speak- up cultuur’ is een laagdrempelige meldprocedure voor iedereen die een werkrelatie met de RET heeft van groot belang. Deze mensen zijn immers de oren en ogen van het bedrijf. Goed luisteren, meldingen serieus nemen en bescherming van klokkenluider, melder en tegelijkertijd ook degene die beschuldigd wordt, is daarin belangrijk. Van leidinggevenden en medewerkers wordt een bijdrage gevraagd aan het creëren van een cultuur met daarin sociale en psychologische veiligheid. Het goede voorbeeld geven en optreden tegen grensoverschrijdend gedrag door directie, management en overige leidinggevenden is hierbij onontbeerlijk. Een cultuur waarin men zich veilig voelt en uitspreekt zal een positieve bijdrage leveren aan minder verzuim en betere prestaties.
De integriteitsfunctionarissen hebben het afgelopen jaar 22 integriteitsmeldingen ontvangen. Er zijn 19 meldingen ontvangen die betrekking hadden op 3 casussen die als (een vermoeden van) een misstand gekwalificeerd konden worden. Er zijn 3 fraudemeldingen geregistreerd. Na een periode van vooronderzoek zijn de bevindingen en aanbevelingen gedeeld en besproken met de algemeen directeur. De RvC is door de algemeen directeur over de misstanden geïnformeerd.
De vertrouwenspersonen hebben 43 gesprekken gevoerd met medewerkers over dilemma's en (vermoedens van) allerlei integriteitskwesties. Deze gesprekken bestonden zoals gebruikelijk voornamelijk uit ongewenste omgangsvormen zoals pesten, roddelen, discriminatie, seksuele intimidatie, intimidatie en overige vormen van ongewenst gedrag. Daarnaast werd er met de vertrouwenspersonen gesproken over integriteitschendingen zoals o.a. misbruik bevoegdheden, belangenverstrengeling en overige integriteitschendingen. Hieruit zijn een aantal meldingen voortgekomen. De Gedragscodecommissie heeft het afgelopen jaar 7 klachten ontvangen.
Privacy
In 2024 hebben wij verdere stappen gezet om te voldoen aan de geldende privacywet- en regelgeving en om de privacy van onze medewerkers en stakeholders te waarborgen. Dit jaar heeft de organisatie zich gericht op het versterken van bewustzijn, eigenaarschap en effectief privacy risicomanagement. Daarnaast hebben wij de basis gelegd voor de implementatie van privacy by design, een traject dat wij in 2025 verder zullen uitwerken en operationaliseren. De tekortkomingen die in 2023 naar voren kwamen tijdens de verplichte interne Wpg-audit zijn voortvarend opgepakt en in 2024 hebben wij goede voorbereidingen getroffen voor de verplichte externe audit die gepland staat voor Q1 2025. Dankzij deze aanpak hebben wij onze technische en organisatorische maatregelen verder kunnen versterken.
Een belangrijk aandachtspunt in 2024 was de aanstaande Artificial Intelligence Act. Wij hebben concrete stappen gezet om onze organisatie voor te bereiden op deze nieuwe regelgeving. Dit omvatte onder andere het aanpassen van onze voorwaarden, het organiseren van bewustzijnssessies en het ontwikkelen van een AI-beleid. Deze inspanningen vormen een solide basis voor verdere integratie van AI-compliance in ons beleid. Voor 2025 richten wij ons op een verdere verdieping van bewustwording, proactieve naleving van wet- en regelgeving en de volledige implementatie van privacy by design. Wij blijven vastberaden om onze privacy praktijken continu te verbeteren, in lijn met zowel nationale als Europese eisen.
Programma- en projectbeheersing
Het directieteam is verantwoordelijk voor het inrichten, handhaven en monitoren van een adequate programma & projectbeheersing. Uit hoofde van programma- en projectbeheersing is PRINCE2 als projectmethodiek aangenomen en wordt zij toegepast op investeringsprojecten die worden opgestart. Betrokkenen (projectmanagers, medewerkers) hebben een opleiding gekregen in deze methodiek. Een nieuw project mag alleen worden geleid door een projectmanager die minimaal PRINCE2 Foundation is gecertificeerd. Daarnaast moeten in alle projecten de RET-templates en -procedures worden toegepast.
Om ten aanzien van de totale onderhanden projectenportefeuille in control te blijven, treft de RET de volgende maatregelen:
- Afhankelijk van de gemaakte afspraken tussen opdrachtgever (business executive) en opdrachtnemer (projectleider) vinden er maandelijks of tweemaandelijks reviews plaats op ieder afzonderlijk project. Tijdens die reviews wordt specifiek gelet op eventuele risico’s in termen van geld, doorlooptijd en scope;
- Projecten die mogelijk tot een risico kunnen leiden, zijn hiermee vroegtijdig in beeld;
- Ieder project bevat duidelijke meetpunten en is voorzien van een planning. De totale verzameling projecten (portfolio) is opgedeeld in deelportfolio’s en wordt bestuurd overeenkomstig de PRINCE2 methodiek, via PMB en stuurgroepen;
- Naast de maandelijkse reviews wordt inzake de deelportfolio’s tweemaandelijks de stand van zaken in de Project Management Board besproken op de aspecten risico’s, benefits, issues, planning en financiën en waar nodig bijgestuurd. Deze methodiek heeft inmiddels positieve effecten opgeleverd;
- De geleerde lessen worden centraal bewaakt in registers. Aan de hand van die registers trekken wij lering en passen we geleerde lessen toe in nieuwe projecten.